Radyoterapi Yan Etkileri
Radyoterapi, iyonizan radyasyonun tedavi amaçlı olarak uygulanmasıdır. Radyoterapinin amacı, kanserli hücreleri yok etmektir. Ancak, bu tedavi sırasında kanserli hücrelerin yanı sıra sağlıklı hücreler de etkilenebilir. Her hastada etkilenen sağlıklı hücreler ve etkilenme şekli farklı olabilir. Radyoterapi esnasında her zaman sağlıklı hücreler etkilenmez; bazen yan etki oluşmaz ve hasta etkilenmez. Radyoterapi tedavisine başlamadan önce doktor, tedavi sırasında ve sonrasında meydana gelebilecek yan etkiler hakkında bilgi verir. Böylece hastalar, olası sorunlara karşı hazırlıklı olur.
Radyoterapi Yan Etkileri Nelere Bağlıdır?
Radyoterapi yan etkileri, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir:
- Tedavi alanının genişliği ve lokalizasyonu: Tedavi alanı ve bu alan içinde bulunan kritik organların sayısı ve hacmi arttıkça komplikasyon riski de artar.
- Günlük toplam doz miktarı: Doz arttıkça yan etki riskleri de artar.
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu: Bireyin yaşı, genel sağlık durumu ve başka hastalıklarının olup olmaması yan etkileri etkileyebilir.
- Tedavi kalitesi: Kullanılan cihazların doğru seçimi, tedavi süresinin doğru planlanması ve tedavi süresinin takibi önemlidir.
- Tedavi süresi ve seanslar: Radyoterapi genellikle seanslar halinde uygulanır ve olası yan etkileri en aza indirmek için haftada beş gün uygulanır. Diğer iki gün ise sağlıklı hücrelerin dinlenmesi için ayrılır.
- Koruma yöntemleri: Sağlıklı hücreleri korumak ve yan etkileri azaltmak için kurşun koruma blokları kullanılır. Genel olarak yan etkiler ilk zamanlarda değil, ilerleyen zamanlarda kendini gösterir.
Radyoterapinin yaygın yan etkileri şunlardır:
- Kan yapıcı sistemin ürettiği hücreler etkilenebilir.
- Alyuvarlar (eritrositler) sayıca azalabilir, bu da yorgunluk, halsizlik ve bitkinlik yapar. Kan nakli veya kan yapımını artırıcı ilaçlar kullanılabilir.
- Akyuvarlar (lökositler) azalabilir, vücut direnci düşer ve enfeksiyonlara karşı duyarlılık artar. Lökosit sayısında azalma olduğunda radyoterapiye ara verilebilir ve ilaçlar kullanılabilir.
- Trombositlerde nadiren azalma olabilir, ciltte noktacıklar veya çürükler ve ufak kanamalar görülebilir.
- Güneş yanığı tarzında cilt yanıkları, özellikle hassas bölgelerde (koltuk altı, boyun gibi) oluşabilir ve tedavi bittikten 2-4 hafta içinde geçebilir.
- Dişlerde çürümeye neden olabilir.
- Ağız içinde yaralar meydana gelebilir.
- Tükürük bezi üretiminde azalma olabilir.
- Yutma güçlüğü, ağız kuruluğu ve yemek yerken çiğneme zorlukları görülebilir.
- İştah azalması ve kilo kaybı yaşayabilir. Hızlı kilo kaybı vücut direncini azaltır.
- Ses tellerinin bulunduğu bölgeye uygulanırsa, seste boğuklaşma veya tamamen ses kısılması olabilir.
- Saçlar ve vücudun diğer bölgelerindeki kıllar dökülebilir.
- Nefes darlığı ve geçici öksürük meydana gelebilir.
- Midede bulantı ve kusma olabilir.
- İshal olma olasılığı fazladır.
- İdrar yaparken aşırı ağrı hissi oluşabilir.
Radyoterapi sonrası vücutta meydana gelen en ufak bir değişimde dahi hemen doktora başvurmak gerekir. Bazı hastalar meydana gelen yan etkileri kanser hastalığının arttığı şeklinde yorumlayabilir. Bu da hastanın tedaviye olan inancını azaltır ve psikolojik olarak hastayı olumsuz etkiler. Bu yüzden, yan etkiler en başından bilinmeli ve doktorlar hastaları bilinçlendirmelidir. Yan etkileri bilmek, tedavi sürecinin daha başarılı olmasını sağlar. |
Şanal
19 Temmuz 2024 CumaRadyoterapi tedavisi sırasında yorgunluk ve halsizlik yaşayan oldu mu? Bu belirtiler ne kadar sürede geçiyor?
Cevap yazAdmin
19 Temmuz 2024 CumaMerhaba Şanal,
Radyoterapi tedavisi sırasında yorgunluk ve halsizlik yaşamak oldukça yaygın bir durumdur. Bu belirtiler tedavi süreci boyunca ve bazen tedavi sonrası birkaç hafta devam edebilir. Ancak herkesin vücudu farklı tepki verdiği için bu süre kişiye göre değişebilir. Dinlenmeye özen göstermek ve sağlıklı beslenmek bu süreçte önemlidir. Doktorunuzla bu belirtileri paylaşarak onların önerilerini almak da faydalı olabilir. Geçmiş olsun.